Borsa İstanbul’da yatırımcıların en çok ilgi gösterdiği hisse senetleri, bedelsiz potansiyeli yüksek hisselerden oluşuyor. Peki bedelsiz sermaye artırımı nedir? Hisseyi nasıl etkiler? Bedelsiz sermaye artırımı hesaplama nasıl yapılır? Bu yazımızda bu sorulara cevap vereceğiz.
Bedelsiz sermaye artırımı nedir?
Bedelsiz sermaye artırımı, bir şirketin kendi iç kaynaklarını ve kârlarını kullanarak mevcut olan ödenmiş sermaye miktarını yükseltme işlemidir. Bu durumlarda şirketler, yatırımcılarından hak talep etmediği gibi bedelli sermaye artırımında olduğu gibi şirketlerin kasasına da dışarıdan bir nakit girmez.
Şirketler neden bedelsiz sermaye artırımı yapar?
Şirketler bir çok nedenden dolayı bedelsiz sermaye artırımı yapabilirler.
- Şirketlerin bedelsiz sermaye artırımına gitmesinin en önemli nedenlerinden biri, şirketin faaliyetlerini devam ettirmek veya yeni yatırımlara yönelmek için ihtiyaç duyduğu ek kaynağı sağlamaktır.
- Uzun yıllar boyunca sermaye artırımı yapmayan şirketler sermaye alt sınırının aşağısına düştüklerinde zorunlu olarak sermaye artırımı yapmak durumunda kalabilirler.
- Bazı şirketlerin fiyatı çok büyük rakamlarda fiyatlanabilir. Böyle durumlarda hisse fiyatı çok yüksek olduğunda borsadaki işlem hacmi azalabilir ve hissedeki yatırımcı ilgisi düşebilir. Böyle durumlarda piyasada dolaşımda bulunan lot sayısının artırılmasıyla piyasanın ilgisini çekmek ve yatırımcılara kolaylık sağlamak amacıyla bedelsiz sermaye artırımı şirketler tarafından tercih edilebilmektedir.
- Şirketlerin sermayesi, ülkelerin enflasyon dönemlerinde zaman geçtikçe düşük hale gelecektir. Şirketin ödenmiş sermayesinin enflasyon nedeniyle düşük hale gelmesi, piyasalarda şirket değerinin düşmesi anlamına gelecektir. Bu nedenle şirketler sermayelerinin enflasyon karşısında düşük kalmaması için bazı dönemlerde sermaye artırımı gerçekleştirirler.
- Bedelsiz sermaye artırımı her ne kadar şirketin piyasa değerine olumlu ya da olumsuz etki etmese de özellikle ülkemizde şirketlerin bedelsiz sermaye artırımı kararı alması, yatırımcılar tarafından psikolojik olarak pozitif algılanır. Bedelsiz sermaye artırımı sonrası fiyatlar bölündükten sonra ilerleyen zamanlarda hisse fiyatının bölünme öncesi gördüğü zirve noktasına tekrar yükseleceği inancı yatırımcılar tarafından benimsenir. Bazı şirketler de bedelsiz sermaye artırımı ilanıyla kendi şirketlerinin borsada ilgi odağı olmasını istemektedirler.
Bedelsiz sermaye artırımı hesaplama
Bunu iki farklı örnekle açıklayalım.
Örnek-1 :
Şirketlerin bedelsiz sermaye artırımı başvurusu SPK tarafından onaylandıktan sonra bölünme süreci için bir takvim belirlenir. Bedelsiz sermaye artırımı formülü şu şekildedir.
Yeni Hisse Fiyatı: Eski Hisse Fiyatı/1+(Bedelsiz Artırım Oranı)
Bedelsiz Artırım Oranı %100 ise 1, %200 ise 2 şeklinde alınır.
A şirketi:
Sermaye: 2 milyar TL
Hisse fiyatı: 10 TL ( Bölünme gününden bir gün önceki kapanış fiyatı)
Piyasa değeri: 20 milyar TL
Bedelsiz bölünme oranı: %100
Şirket 10 ekim tarihinde 2 milyar TL sermayesi ile 10 TL hisse fiyatından gün kapanışı gerçekleştirdikten sonra 11 ekim tarihinde bölünmüş olarak güne başlayacağını düşünelim. 11 ekim tarihinde %100 bedelsiz sermaye artırımı yapacak olan şirketin fiyatı;
Sermaye: 4 milyar TL
Hisse fiyatı: 5 TL
Piyasa değeri: 20 milyar TL olarak 11 ekim günü işlemlere başlar. Bedelsiz sermaye artırımında bölünme günü, şirketin piyasa değerinin değişmediği buradan görünmektedir. Bedelsiz sermaye artırımı başvurusu şirket tarafından açıklandıktan sonra bölünme sürecine kadar piyasa durumuna göre yatırımcılar tarafından pozitif algılanabilir.
Örnek-2:
A şirketi:
Sermaye: 1 milyar TL
Hisse fiyatı: 30 TL ( Bölünme gününden bir gün önceki kapanış fiyatı)
Piyasa değeri: 30 milyar TL
Bedelsiz bölünme oranı: %200
Şirket 10 ekim tarihinde 1 milyar TL sermayesi ile 30 TL hisse fiyatından gün kapanışı gerçekleştirdikten sonra 11 ekim tarihinde bölünmüş olarak güne başlayacağını düşünelim. 11 ekim tarihinde %200 bedelsiz sermaye artırımı yapacak olan şirketin fiyatı;
Sermaye: 3 milyar TL
Yeni hisse fiyatı= Eski fiyat(30 TL)/(1+Bölünme oranı(%200 yani 2)) formülüyle
Hisse fiyatı:10 TL olarak hesaplanır. Piyasa değeri yine 30 milyar TL olarak kalacaktır.
Bedelsiz potansiyeli yüksek hisseler nasıl bulunur?
Şirketlerin öz sermayeleri ve ödenmiş sermayeleri arasındaki oran ile bedelsiz sermaye artırımı potansiyeli bulunur. Formül ise şu şekildedir;
Bedelsiz Potansiyeli: [(Özsermaye- Ödenmiş Sermaye)/Ödenmiş Sermaye]*100
Bunu da bir örnekle açıklayalım.
A şirketi
Sermaye: 1 milyar TL
Öz sermaye: 15 milyar TL
Potansiyel= [(15-1)/1]x100 formülüyle %1400 olarak çıkmaktadır.
Borsada bedelsiz sermaye artırımı hisseyi nasıl etkiler?
Yukarıdaki maddelerde de anlatıldığı gibi bir şirketin bedelsiz sermaye artırımı her ne kadar şirketin piyasa değerine olumlu ya da olumsuz etki etmese de özellikle ülkemizde şirketlerin bedelsiz sermaye artırımı kararı alması, yatırımcılar tarafından psikolojik olarak pozitif algılanır.
Bedelsiz sermaye artırımı iyi mi?
Bedelsiz sermaye artırımı sonrası fiyatlar bölündükten sonra ilerleyen zamanlarda hisse fiyatının bölünme öncesi gördüğü zirve noktasına tekrar yükseleceği inancı yatırımcılar tarafından benimsenir. Bu durum zaman ilerledikçe gerçekleştiği gibi gerçekleşmediği de görülmüştür.
Bedelsiz sermaye artırımı faydası
Şirketlerin bedelsiz sermaye artırımı başvurusu haberi açıklanmadan önce hisselerin elde bulundurulması veya hisselerin bedelsiz sermaye artırımı beklentisini fiyatlaması genelde yatırımcılar tarafından tercih edilen unsurdur.
Halka arzlar ve borsa ile ilgili haberlere en hızlı şekillde ulaşmak için aşağıdaki linklere tıklayarak sosyal medya hesaplarımızı takip edebilirsiniz!
