Borsa İstanbul’da yatırımcıların hisse senetlerinde işlem yaparken dikkat etmesi gereken önemli kurallardan biri de işlem yaptığı hisse senedinin bulunduğu hisse pazarıdır. Hisse senedinin bulunduğu pazara göre işlemler gün içerisinde farklı tiplerde yapılabilmektedir. Bu yazıda, tek fiyat işlem yöntemi nedir ve hisseyi nasıl etkilediği konularını ele alacağız.
Tek fiyat işlem nedir?
Bir hisse senedinde iletilen emirlerin Borsa İstanbul tarafından belirlenen zaman dilimleri boyunca toplandıktan sonra en yüksek miktarda işlemin gerçekleşmesini sağlayan fiyat seviyesinin hesaplandığı, tüm işlemlerin sabit bir fiyat seviyesinden gerçekleştiği işlem yöntemidir.
Tek fiyat yönteminde alım satım emirlerinin Sisteme girişi, eşleştirilmesi ile emir ve işlem bilgilerinin gösterilmesine ilişkin uygulama aşağıdaki esaslar çerçevesinde yürütülür:
a) Alım satım emirleri belirlenmiş kurallar çerçevesinde Sisteme iletilir.
b) Emir girişlerinde, miktar veya tutar olarak Yönetim Kurulunca getirilen azami sınırlara uyulur.
c) Emir toplama süresi boyunca, işlem gerçekleşmez.
ç) Emir toplama süresi boyunca, Sisteme iletilen emirlerin iptal edilmesi ve değiştirilmesi mümkündür.
d) Emir toplama sona erdikten sonra en çok işlem miktarının gerçekleşmesini sağlayan tek fiyat belirlenir ve ilan edilir. İlgili emir toplama süresine tekabül eden tüm işlemler, bu fiyat üzerinden öncelik kurallarına göre gerçekleştirilir.
Tek fiyat işlem saatleri nedir?
Emir toplama aşamasında;
- Emirler Sisteme iletilir ve fiyat-zaman önceliği kurallarına göre sıralanır. Eşleştirme yapılmaz.
- Girilmiş olan emirlerin fiyatları iyileştirilebilir, kötüleştirilebilir, miktarları azaltılabilir, artırılabilir (fiyat değiştirildiğinde ve/veya miktar arttırıldığında emrin önceliği değişir).
- Emirler, istenildiği an iptal edilebilir.
- GİP, YİP, PÖİP ve NYİP hariç olmak üzere açılış seansları haricinde açığa satış emri girilebilir. Denge (teorik eşleşme) fiyatı, miktarı ve denge fiyatından karşılanmayan emir miktarları yayımlanır.
- Seansın başladığına dair mesaj gönderilir.
- Seansın Açılış ve Kapanış bölümleri hariç olmak üzere özel işlem bildirimi gerçekleştirilebilir.
- Limit, Piyasa, Piyasadan Limite, Kalanı İptal Et ve Dengeleyici emirler, emir toplama aşamasında girilebilecek emir türleridir.
- BISTECH ile gelen yeni yapıda emir toplama aşamasının sona erip açılış/kapanış fiyatının belirlenmesi için emir toplama süresinin belli bir zaman aralığında rastlantısal bir anda kesilmesi söz konusudur. Bu zaman aralığı 30 saniye olarak planlanmıştır. Emir toplama aşamasını takip eden eşleştirme aşaması 30 saniye içinde herhangi bir anda başlayacak ve bu süre başlayıncaya kadar emir girişi devam edecektir.
Tek fiyat işlem yöntemi satış nasıl yapılır?
Hisse senedinde arz talep dengesine göre alıcı satıcı dengesine göre hisse o yönde ilerleyebilir. Tek fiyattan işlem gören bir hisse senedi için çok yükselir, çok düşer yada sabit kalır demek doğru değildir. Alış satış işlemleri boyunca tamamen arz talep dengesi önem arz eder ve hisse yukarıya yada aşağı hareketine devam edebilir.
Tek fiyat işlem yöntemi hisseyi nasıl etkiler?
Borsa İstanbul’da volatilite bazlı tedbirler, hisse senetlerinin fiyatlarında meydana gelebilecek ani dalgalanmaları önlemek için alınan önemli adımlardan biridir. Tek fiyat emir yöntemi ile işlem görme tedbiri de bu tedbirler arasındadır ve borsada işlem gören hisse senetlerinin fiyatlarının belirli bir zaman dilimi içerisinde sadece bir kez belirlenmesine imkan tanır. Bu yöntem sayesinde hisse senedi fiyatlarında meydana gelebilecek ani dalgalanmaların önlenebileceği düşünülmektedir. Bazı hisse senetlerinde sert yükselişler sonrası alınan tek fiyat tedbiri kararları panik satış emirlerine ve düşüşlere sebep olabilmektedir ancak bu durum her hisse için değişkenlik gösterebilir.
Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler, mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.
